تقویم در اصطلاح نجومی، مجموعۀ از
اصول و قوانین است که برای تنظیم زمان و تطبیق سال حقیقی یعنی مدت زمان یک دور
کامل زمین به دور خورشید، یا سال مجازی یعنی مدت زمانی که انسانها در محاسبهٴ سال
و تقسیمات آن در تقویم به کار می‌برند و چگونگی تقسیم آن به بخشهای کوچکتر، جهت
انجام امور کشاورزی، مالی، آیینی، اجتماعی، شرعی و انجام فرایض دینی مورد استفاده
قرار می‌گیرد.
واژهٴ تقویم در زبان فارسی با
واژه گاهشماری و در شکل مدون آن با گاهنامه مترادف است. تقویم و سالنامه بیشتر به
محاسبه و نمایش یک دوره یا یک سال گفته می‌شود. در جهان شیوه‌های گوناگونی از گاه شماری
رواج دارد.
از تقویم قمری هلالی
در بسیاری از آیین های اسلامی، از قبیل روزه، حج، تعیین ماه‌های حرام، و غیره استفاده می‌شود. تقویم هجری قمری سال شماری است که اساس آن چرخش ماه به دور زمین است و سال
آغازین آن سال هجرت پیامبر اسلام(ص) است.
 |
| تقویم قمری در حساب زمان به مشکل مواجه هست |
تقویم هجری قمری از همان ابتدای
مهاجرت مسلمانان از مکه به مدینه معمول نشده است بلکه ۱۵ سال
بعد از تاریخ هجرت حضرت محمد صلی الله عیله وسلم و در زمان خلافت حضرت عمر بن خطاب، خلیفهٔ دوم مسلمانان به رسمیت
شناخته شد. مشهور است که مسلمانان صدر اسلام بنابر پیشنهاد حضرت علی بن ابی طالب (رض) و
تصویب خلیفه وقت، هجرت سرنوشت ساز پیامبر اسلام از مکه به مدینه را مبدأ سال قمری
قرار داده‌اند. بدین جهت، تاریخ قمری را تاریخ هجری قمری نامیده‌اند.
مبدأ تقویم هجری
قمری مانند تقویم هجری شمسی، سال هجرت پیامبر اسلام، حضرت محمد صلی الله علیه وسلم، سال ۶۲۲ میلادی از مکه به مدینه می‌باشد. آغاز هجرت پیامبر اسلام از مکه روز دوشنبه ۱ ربیع‌الاول/ ۲۴ سنبله سال ۱ هجری، برابر با ۱۳ سپتامبر ۶۲۲ میلادی قدیم (ژولیانی)، و ۱۶ سپتامبر ۶۲۲ میلادی جدید (گرگوری)
و ورود پیامبر به مدینه روز ۸ ربیع‌الاول همان
سال می‌باشد.
ماه‌های تقویم هجری
قمری در هر
سال ۱۲ عدد بر
اساس ماه هلالی
است که ۲۹روزه یا ۳۰روزه هستند. ماه هلالی یک دور چرخش کره ماه بر
مدار خود مابین فاصله زمانی مشاهده دو هلال ماه است که طول متوسط آن ۲۹روز و ۱۲ساعت و ۴۴دقیقه و ۲٬۷۸ ثانیه می‌باشد.
باتوجه به طول سال قمری حقیقی (مجموع ۱۲ماه
هلالی) برابر ۳۵۴روز و ۸ساعت و ۳۵٬۷۱۲ ثانیه،
سال تقویمی آن ۳۵۴روزه (در
سال‌های عادی) یا ۳۵۵روزه
(در سال‌های کبیسه) است.
این امکان وجود دارد
که هلال ماه نو در مکانی بر روی کره زمین، دقایقی بعد از غروب خورشید روز بیست‌ونهم
رؤیت شود و در مکان دیگری رؤیت نشود در نتیجه اختلافی یک روزه، در تقویم هجری
قمری هلالی محلی کشورهای اسلامی بوجود می‌آید.
تفاوت تعداد روزهای
سال قمری و شمسی و کوتاه بودن سال قمری، برای استفاده به عنوان تقویم اداری و رسمی
مشکلاتی دارد و همین امر، کشورهای عربی را به استفاده از تقویم میلادی سوق داده
است.
تقویم قمری در حساب زمان به مشکل مواجه است؛ چون پدیده های طبیعی که در یک ماه بوجود می
آید باید همواره در همان ماه پیش بیایند که در تقویم قمری این ممکن نیست. مثلا در
تقویم هجری شمسی ماه حمل در تمام سال ها مترادف با اول فصل بهار بوده و در آن طبیعت سبز
میگردد. اما این موضوع در تقویم قمری صادق نیست.
تقویم قمری از سالی
که بتواند فصل‌ها را از هم تفکیک کند عقب می‌افتد. سالش حدود ۱۱ روز از سال شمسی کوتاه تر است و به این خاطر است که
رمضان گاهی به تابستان می‌افتد و زمانی به
زمستان.
۳۳
سال قمری با ۳۲ سال شمسی برابر
است. به این معنی که اگر شما در تقویم شمسی 32 ساله باشید در تقویم قمری 33 ساله
خواهید بود و این موضوع ممکن است در قرار دادها و اسناد طویل المدت و نیز در
مالیات مشکل ساز شود.
شاید دلیل استفاده از ماه قمری به عنوان گاه شمار این باشد که در حالات
مختلفی که بر انسان عارض می شود مانند سستی ، قوت ، شادی ، حزن و... انسان قادر به
انجام شعائر دینی باشد. مثلاً انسان در فصل بهار حالت هایی را دارد که در فصل
تابستان ندارد و در زمستان از نظر حالات خود بگونه دیگر است. با توجه به این موضوع
ضروری است در هر سال جا به جایی در زمان فصلی اعمال(روزه گرفتن، حج، و...) به وجود
آید تا شخص بتواند در حالات مختلف جسمی و روحی تکالیف شرعی را انجام دهد .
به طور عموم
میتوان گفت که تقویم قمری یک تقویم حقیقی نبوده بلکه مجازی می باشد که بر اساس آن امورات
اسلامی انجام می یابد. و نمیتوان از آن به منظور تعین زمان استفاده کرد. زیرا
تغییرات زمانی محصول گردش زمین به دور خورشید بوده و در نتیجه این نوع حرکت زمین است
که سال و فصول بوجود می آید . آشکار است که گردش ماه به دور زمین هیچ تاثیری در
تغییرات اقلیمی زمین ندارد.
۱ نظر:
ممنونم بابت اطلاعات ارزشمندتون.
ارسال یک نظر